- Εκατονταετής πόλεμος
- Πόλεμος μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας, που διήρκεσε από το 1337 έως το 1453, με περιόδους ανακωχής, ορισμένες από τις οποίες είχαν αρκετά μεγάλη χρονική διάρκεια. Είχε χαρακτήρα δυναστικό, εθνικό και οικονομικό. Ξέσπασε με τον θάνατο του Καρόλου Δ’, βασιλιά της Γαλλίας, τελευταίου της δυναστείας των Καπετιδών, όταν το στέμμα, που περιήλθε στον Φίλιππο ΣΤ’ Βαλουά (1328-50), το διεκδίκησε ο Εδουάρδος Γ’ της Αγγλίας. Και οι δύο βασιλιάδες συγγένευαν με τη δυναστεία των Καπετιδών και προέβαλαν ανάλογα δικαιώματα στη διαδοχή του θρόνου.
Κατά την πρώτη περίοδο του Ε.π. οι Άγγλοι σημείωσαν μεγάλες νίκες. Κατέλαβαν το ένα τέταρτο του γαλλικού εδάφους και ο βασιλιάς της Γαλλίας Ιωάννης Β’ (1350-64) νικήθηκε από τον Μαύρο Πρίγκιπα (τον Εδουάρδο, γιο του βασιλιά της Αγγλίας) στο Πουατιέ (1356), αιχμαλωτίστηκε και αναγκάστηκε να υπογράψει την ταπεινωτική ειρήνη του Μπρετινί το 1360. Στη στρατιωτική καταστροφή προστέθηκαν επιδημίες, επαναστάσεις χωρικών και εμφύλιοι πόλεμοι ανάμεσα στις μεγάλες γαλλικές φεουδαρχικές οικογένειες, που είχαν διαιρεθεί σε δύο παρατάξεις με επικεφαλής τους κόμητες του Αρμανιάκ και τους δούκες της Βουργουνδίας (οι τελευταίοι ήταν σύμμαχοι των Άγγλων). Η κατάσταση της Γαλλίας, που βελτιώθηκε αρκετά στα χρόνια της βασιλείας του Καρόλου Ε’ (1364-80), οπότε οι Άγγλοι περιορίστηκαν στην κατοχή λίγων αλλά σπουδαίων γαλλικών λιμανιών, επιδεινώθηκε πάλι κατά τη βασιλεία του Καρόλου ΣΤ’, του παράφρονα βασιλιά (1380-1422). Οι Γάλλοι νικήθηκαν στο Αζενκούρ (1415) και όχι μόνο δοκίμασαν πάλι την εχθρική εισβολή, αλλά με τη συνθήκη του Τρουά (1420) δέχτηκαν να περιέλθει το στέμμα της Γαλλίας, μετά τον θάνατο του Καρόλου ΣΤ’, στον βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκο Ε’ (1413-22). Ωστόσο, η εφαρμογή της συνθήκης δεν πραγματοποιήθηκε, γιατί ο Ερρίκος Ε’ πέθανε πριν από τον Κάρολο ΣΤ’, αφήνοντας κληρονόμο ένα παιδί λίγων μηνών (τον Ερρίκο ΣΤ’), γεγονός που προκάλεσε στην Αγγλία μια μακρά και φθοροποιό κρίση, ενώ στη Γαλλία η μεσολάβηση της Ζαν ντ’ Αρκ έφερε σύντομα στον θρόνο τον Κάρολο Ζ’ (1422-61), γιο του Καρόλου ΣΤ’ (κατάληψη της Ορλεάνης, 1428· στέψη του Καρόλου στη Ρενς, 1429· είσοδος του βασιλιά στο Παρίσι, 1436). Ο πόλεμος τελείωσε το 1453 χωρίς συνθήκη ειρήνης. Η Γαλλία ελευθερώθηκε σχεδόν εντελώς από τους Άγγλους, που κράτησαν μόνο το Καλέ, και το γόητρο της μοναρχίας ενισχύθηκε σημαντικά.
Μία από τις χαρακτηριστικές στιγμές της μακρόχρονης σύγκρουσης μεταξύ της Γαλλίας και της Αγγλίας (1337-1453), που έμεινε στην ιστορία ως Εκατονταετής πόλεμος, υπήρξε η ανακήρυξη του Ερρίκου ΣΤ’ σε βασιλιά της Γαλλίας και της Αγγλίας, το 1422.
H στέψη του Καρόλου Ζ’ στη Ρενς (1429), κατά τη διάρκεια του Εκατονταετούς πολέμου.
Μετά τον γάμο της Ισαβέλλας, κόρης του Φίλιππου Δ’ του Ωραίου, με τον Εδουάρδο B’ της Αγγλίας και το σβήσιμο του κύριου κλάδου των Καπετιδών, τον γαλλικό θρόνο διεκδικούσαν από το ένα μέρος οι Βαλουά κaι από το άλλο τα παιδιά της Ισαβέλλας και του Εδουάρδου της Αγγλίας. 0 μακροχρόνιος δυναστικός πόλεμος, που έγινε πολυπλοκότερος με τους εμφύλιους πολέμους μεταξύ των δύο παρατάξεων των κομήτων του Αρμανιάκ (που υποστήριζαν τους Βαλουά) και των δουκών της Βουργουνδίας (συμμάχων των Άγγλων), τελείωσε με τη στέψη του Καρόλου Z’ Βαλουά.
Dictionary of Greek. 2013.